Συνέντευξη στον Εθνικό Κήρυκα της Νέας Υόρκης

Το Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Πρωτοβουλίας BrainReGain, κος  Χάρης Σιαμπάνης, παραχώρησε συνέντευξη στον Εθνικό Κήρυκα της Νέας Υόρκης, για την αναστροφή του οικονομικοκοινωνικού περιβάλλοντος, την πρόθεση της γενιάς του brain drain για επαναπατρισμό και τη σημασία της διαμόρφωσης μίας σχετικής εθνικής στρατηγικής.

«Εθνικός Κήρυκας»: Ξεκινώντας από τους αριθμούς, κύριε Σιαμπάνη, πόσοι Ελληνες εκτιμάται ότι έχουν φύγει από τη χώρα από τα χρόνια της κρίσης και έπειτα; Εχουμε στατιστικά ως προς τα κύρια πεδία εξειδίκευσής τους και τις χώρες που επιλέγουν περισσότερο;

Χάρης Σιαμπάνης: Ο αριθμός των Ελλήνων που έχουν φύγει από τη χώρα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης εκτιμάται σε περίπου 600.000. Σήμερα το φαινόμενο του brain drain έχει σαφώς ανασχεθεί, ενώ παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, περίπου 350.000 Ελληνες έχουν επιστρέψει την περίοδο 2010-2021. Τώρα, στην έρευνα με θέμα «Θα επέστρεφα αν…» που διεξάγαμε από τον Νοέμβριο του 2023 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, σε Ελληνες του εξωτερικού, βλέπουμε ότι η πλειονότητά τους ζει και εργάζεται αυτή τη στιγμή στην Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ολλανδία καθώς και με κάποιο μικρότερο ποσοστό την Αμερική, τον Καναδά και τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Ηλικιακά είναι πάνω από 35 ετών και ο μέσος χρόνος παραμονής τους έχει πλέον αυξηθεί σε πάνω από έξι χρόνια. Στο επίπεδο εκπαίδευσης, το 70% διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο και το 18% κατέχει διδακτορικό και μεταδιδακτορικό. Πρώτη θέση στον τομέα απασχόλησής τους είναι η Τεχνολογία (19%), ο Ακαδημαϊκός χώρος (10%) και ο χώρος της Υγείας (10%).

«Ε.Κ.»: Η δυσκολία ανεύρεσης εργασίας, η έλλειψη αξιοκρατίας και οι δυσχερείς πολλές φορές εργασιακές συνθήκες υπήρξαν οι βασικότερες αιτίες του περίφημου brain drain. Κατά πόσον δημιουργούνται ή τείνουν να δημιουργηθούν ευκαιρίες για επαναπατρισμό σήμερα;

Χάρης Σιαμπάνης: Μετά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ξεκίνησε μια δυναμική πορεία ανάπτυξης της χώρας, η οποία συνδυάζεται με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως είναι η αλματώδης ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και οι παρεμβάσεις προς την αποτελεσματικότερη λειτουργία του κράτους. Αυτές οι αλλαγές αρχίζουν να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στην καθημερινότητα των πολιτών, ενώ παράλληλα διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που επιτρέπει την υλοποίηση εμβληματικών επενδύσεων από πολυεθνικούς και εθνικούς κολοσσούς. Ως αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης, το ποσοστό ανεργίας, που αποτελούσε τον κυριότερο παράγοντα που προκάλεσε το braindrain, υποχώρησε κάτω από 10% για πρώτη φορά εδώ και 14 χρόνια.

Ομως, η αναγκαία προϋπόθεση επιστροφής είναι η ύπαρξη ποιοτικών θέσεων εργασίας. Σε αυτό ακριβώς το θέμα, επικεντρώθηκε η έρευνά μας «θα προσλάμβανα αν…», η οποία διενεργήθηκε μεταξύ ελληνικών επιχειρήσεων όλων των μεγεθών και τα αποτελέσματα της οποίας είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με αυτήν, το 84% των επιχειρήσεων σχεδιάζουν να προχωρήσουν σε προσλήψεις τους επόμενους 12 μήνες και το 70% αυτών ενδιαφέρεται να προσλάβει Ελληνες του εξωτερικού. Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν και οι απαντήσεις των επιχειρήσεων αναφορικά με το ποια από τα στοιχεία που επιθυμούν οι Ελληνες του εξωτερικού προκειμένου να επιστρέψουν, θα ήταν διατεθειμένες οι εγχώριες εταιρείες να τους προσφέρουν. Στις πρώτες θέσεις κατατάσσονται η δυνατότητα προσωπικής εξέλιξης (77,6%), η παροχή ενός περιβάλλοντος αξιοκρατικής αξιολόγησης (64,8%), αλλά και η παροχή εργασιακών συνθηκών εφάμιλλου επιπέδου σε σχέση με το εξωτερικό (42,4%). Τέλος, το 60% των επιχειρήσεων δήλωσε την πρόθεση τους να προσφέρει ειδικά κίνητρα για τον επαναπατρισμό.

«Ε.Κ.»: Μέσω των hubs Ελλήνων που ενεργοποιείτε στο εξωτερικό αλλά και των ερευνών που διεξάγετε, πόσο έντονο έχετε διαπιστώσει να είναι το ενδιαφέρον για επιστροφή;

Χάρης Σιαμπάνης: Στην έρευνα «Θα επέστρεφα αν…» συμμετείχαν σχεδόν 3.400 Ελληνες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Ενας στους δύο δηλώνει ότι θέλει να επιστρέψει αρκετά έως πάρα πολύ, ενώ το 21% αναφέρει ότι επιθυμεί να επιστρέψει άμεσα ή στους επόμενους 12 μήνες. Στην τελευταία μας εκδήλωση στο εξωτερικό που πραγματοποιήσαμε στις Βρυξέλλες, το τοπικό hub εξέδειξε πολύ έντονο ενδιαφέρον για επιστροφή λόγω των προσωπικών δεσμών με τη χώρα, τις νέες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης που παρουσιάζονται καθώς και λόγω των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας στην Ελλάδα. Ωστόσο, η απόφαση για επιστροφή είναι πολυπαραγοντική, και εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση της χώρας, την ανεύρεση εργασίας και την προσωπική και επαγγελματική επιτυχία.

«Ε.Κ.»: Ποιες είναι οι κυριότερες υπηρεσίες και δράσεις του BrainReGain με στόχο την διασύνδεση του εκπατρισμένου ανθρώπινου δυναμικού με την ελληνική αγορά εργασίας;

Χάρης Σιαμπάνης: Στην καρδιά της πρωτοβουλίας BrainReGain, είναι το πρόγραμμα Mentoring, μια δωρεάν υπηρεσία προς τους Ελληνες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό και οι οποίοι διερευνούν την επιστροφή τους στην πατρίδα. Ανώτατα στελέχη των εταιρειών-μελών μας αναλαμβάνουν τον πολύ σημαντικό ρόλο του Μέντορα ο οποίος καθοδηγεί και συμβουλεύει τον ενδιαφερόμενο αιτούντα Ελληνα του εξωτερικού.

Παράλληλα, έχουμε σε λειτουργία την διαδικτυακή πλατφόρμας Braingain JOBS in Greece, που έχει ως στόχο την προώθηση ανοιχτών θέσεων υψηλού επιπέδου από ελληνικές εταιρίες και την προσέλκυση Ελλήνων επαγγελματιών και επιστημόνων του εξωτερικού, υποστηρίζει κάθε ελληνική επιχείρηση, η οποία μπορεί να αναρτά θέσεις εργασίας δωρεάν και με τους ενδιαφερόμενους να αποστέλλουν τα βιογραφικά τους απευθείας στις  επιχειρήσεις.

Ακόμα ένα βασικό εργαλείο ενημέρωσης και επικοινωνίας με τον απόδημο Ελληνισμό, είναι το ενημερωτικό δελτίο Greece Country Highlights, στο οποίο έχουμε ενσωματώσει όλες τις θετικές εξελίξεις που έχουν πραγματοποιηθεί το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας, όπως είναι η αλλαγή του οικονομικού κλίματος, οι μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία του κράτους, κίνητρα επαναπατρισμού, εργαλεία ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και ούτω καθεξής. Περί τα μέσα Μαΐου, προγραμματίζουμε την αναθεωρημένη επανέκδοση του, η οποία και φιλοδοξούμε πραγματικά να φτάσει στα χέρια και του τελευταίου Ελληνα που ζει εκτός Ελλάδος.

«Ε.Κ.»: Στις αρχές Μαρτίου, πραγματοποιήσατε και μία πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση όπου, μεταξύ άλλων, συμμετείχαν επαναπατρισθέντες Ελληνες. Ποιες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες μοιράστηκαν αναφορικά με την επιστροφή στην Ελλάδα;

Χάρης Σιαμπάνης: Η Γεωργία, ο Δημήτρης και η Ελένη, που συμμετείχαν στο πάνελ «Μετά την Επιστροφή», ήταν το ζωντανό παράδειγμα Ελλήνων του εξωτερικού που επαναπατρίσθηκαν και οι οποίοι παρουσίασαν καλύτερα από τον καθένα, την πραγματικότητα της επιστροφής. Η κοινή κατά ομολογία πρόκληση, δεν ήταν μόνο η εύρεση εργασίας που να αντανακλά την εμπειρία και τις δεξιότητες τους, αλλά οι γραφειοκρατικές διαδικασίες από την πλευρά της Πολιτείας που απαιτούνταν να ακολουθήσουν, μαζί με την κουλτούρα αφομοίωσης των Ελλήνων του εξωτερικού από την κοινωνία αλλά και ειδικά τις επιχειρήσεις. Η έλλειψη συγκεντρωμένης και έγκυρης πληροφόρησης είναι κάτι ακόμα που πολλοί Ελληνες του εξωτερικού μας αναφέρουν πολύ συχνά.

«Ε.Κ.»: Δεδομένου του καίριου ρόλου των braingainers, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη της χώρας αλλά και την αντιμετώπιση του υφιστάμενου δημογραφικού προβλήματος, πόσο σημαντική είναι τελικά η σύμπραξη δημοσίων και ιδιωτικών φορέων και η διαμόρφωση μίας εθνικής στρατηγικής επαναπατρισμού βάσει των διεθνών πρακτικών;

Χάρης Σιαμπάνης: Η σύμπραξη δημοσίων και ιδιωτικών φορέων είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία μιας εθνικής στρατηγικής επαναπατρισμού καθώς η συνεργασία αυτή μπορεί να αναπτύξει τις απαραίτητες προϋποθέσεις και τη δημιουργία κινήτρων για την επένδυση σε αυτόν τον τομέα. Διαμορφώνοντας μια εθνική στρατηγική η οποία μπορεί να βασιστεί και σε βέλτιστες πρακτικές, μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο τον επαναπατρισμό αλλά και την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία που φέρνουν οι Ελληνες του εξωτερικού, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην οικονομική ανάπτυξη της πατρίδας μας. Πάντως, κάθε μια και κάθε ένας που επιστρέφει στην πατρίδα αποτελεί πολύ περισσότερο από μια απλή προσθήκη στην Οικονομία, είναι ένας ζωτικός κρίκος που ενισχύει την κοινωνική μας συνοχή και, σε μεγάλο ποσοστό, αποτελεί τον πυρήνα μιας νέας οικογένειας.

Πηγή: Εθνικός Κήρυκας